لیزینگ مسکن چگونه است؟

اولین بار اواسط دهه ۸۰ بود که موضوع شروع فعالیت شرکت های لیزینگ مسکن در کشور مطرح شد . براساس این طرح شرکتهای لیزینگ ، خریدار و فروشنده مسکن را انتخاب کرده و آنها را به بانک معرفی می کردند . بانک هم در صورت رضایت فروشنده ، خریدار و شرکت لیزینگ ، واحد مسکونی مورد نظر را در رهن می گرفت و تعهد می کرد که اقساط واحد مسکونی را از خریدار بگیرد و به فروشنده بدهد . اما همان سال دولت ظاهرا با تاکید بر موضوع تامین مسکن مناسب برای مردم و به خصوص اقشار کم درآمد و با هدف پیشبرد اهداف در زمینه تولید و عرضه مسکن ، قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن را با عنوان طرح مسکن مهر تهیه کرد و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی فرستاد . با تصویب این طرح عملا طرح فعالیت شرکت های لیزینگ در زمینه مسکن بی تحرک باقی ماند و به نوعی در نطفه خفه شد . بعد از گذشت این سال ها بازار مسکن هم مانند تمام بازارهای دیگر در کشور ، با فراز و نشیب های فراوان دست و پنجه نرم کرده و طرح مسکن مهر هم نتوانست آن طور که وعده داده شده بود ، موفق پیش برود ، حالا در دولت جدید و با شکل گیری تحول در بخش های مختلف ، لازم شد دستی هم به سر و روی بازار مسکن کشیده و راهی برای خروج آن از رکود پیدا شود . طرح لیزینگ مسکن یکی از راهکارهایی به نظر می رسد که برای نجات بازار مسکن از وضعیت رکود ، اردیبهشت ماه سال جاری توسط دولت مطرح شد . حسین عبده تبریزی ، مشاور مالی وزیر راه و شهرسازی با توجه به اینکه مسکن در ایران یک کالای بادوام مصرفی محسوب می شود ، ماهیت لیزینگ را ارائه تسهیلات به کالاهای بادوام مصرفی می داند و از لیزینگ مسکن به عنوان راه مناسبی برای خانه دار شدن متقاضیان نام می برد . عبده تبریزی در توضیح نظر وزارت راه و شهرسازی درباره پرداخت تسهیلات در طرح لیزینگ مسکن گفت : « پرداخت تسهیلات در طرح لیزینگ مسکن باید سقف داشته باشد و به گروههای هدف و برای خرید خانه های دسته اول صورت بگیرد . » او همچنین توضیح داد که دولت در اجرای این طرح از ورود شرکت هایی که سابقه خوبی در لیزینگ کالاهای بادوام دیگر مثل خودرو داشته اند به بازار مسکن استقبال می کند . وعده راه اندازی طرح لیزینگ مسکن ، حوالی تیریا مردادماه ۹۳ با سقف پرداخت ۵۰ میلیون تومان تسهیلات برای خرید مسکن دسته اول در وهله نخست داده می شود در حالی که هنوز کسی از جزئیات بیشتر آن اطلاعی ندارد و مشخص نیست آیا لیزینگ مسکن هم دقیقا به همان روش و سیاقی که سال ها شرکت های لیزینگ در مورد خودرو به کار می برده اند ، خواهد بود یا اصول و قوانین مخصوص به خود را دارد . در همین رابطه مصطفی قلی خسروی ، رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور در عین حال که ایده راه اندازی لیزینگ مسکن را خوب می داند ، معتقد است اگر راه اندازی لیزینگ مسکن با همان شیوه لیزینگ خودرو و به شکل نادرست باشد ، زمینه مصادره اموال مردم از طرف شرکت ها را فراهم خواهد کرد . او در توضیح اینکه راه اندازی لیزینگ مسکن احتیاج به فرهنگ سازی دارد ، گفت : « اگر مردم با دیدی صحیح از عملکرد لیزینگهای مسکن برای خرید واحدهای مسکونی به آن مراجعه کنند ، می توانند در زمان مناسب و با قیمتی مناسب ، براساس قسطهای مشخص که تعیین می شود خانه دار شوند اما اگر با ذهنیت نادرست از عملکرد شرکت های لیزینگ مسکن به این شرکتها مراجعه کنند ، نتیجه چیزی جز مال باختگی و مصادره شدن اموال شان نخواهد بود . خانه دار شدن یکی از مهم ترین خواسته های هر فرد و هر خانواده است که رسیدن به آن از راههای مختلفی امکان پذیر می شود . شاید بتوان روی طرح لیزینگ مسکن به عنوان یکی از این راهها حساب کرد اما این طرح تازه مطرح شده و جدید طبیعتا هم موافق دارد و هم مخالف . برای مثال مجتبی بیگدلی ، رئیس انجمن انبوه سازان مسکن از منتقدان این طرح به شمار می رود . او از تعطیلی صنعت مسکن و ساختمان از دو سال آخر دولت دهم تا به حال می گوید و وضعیت فعلی بازار مسکن را راکد توصیف می کند ، آن هم در شرایطی که با توجه به بیش از یک میلیون ازدواج در سال ، کشور به یک و نیم میلیون واحد مسکن نیاز دارد که از این تعداد ۲۵۰ هزار واحد مسکن برای زمان وقوع حوادث غیرمترقبه مثل سیل و زلزله و ۲۵۰ هزار واحد هم برای احیای بافتهای فرسوده در نظر گرفته شده است . او می گوید ، مسکن مثل حبوبات ، گندم و شکر نیست که اگر با کمبود آن مواجه شدیم ، بتوان به راحتی آن را وارد کرد ، ضمن اینکه تولید مسکن فرآیندی زمان بر و طولانی در حددو تا سه سال دارد بنابراین برای حل این مشکل ، چاره ای جز تولید مسکن نیست . بیگدلی همچنین معتقد است صنعت ساختمان ، پناهگاه امنی برای جذب سرمایه های سرگردان است و خروجی آن هم می تواند برای یک هزار و ۲۰۰ گروه شغلی کارآفرینی و ایجاد شغل کند بنابراین در زمان رکود ، تصمیم سازان باید مشوق ایجاد کنند که سرمایه گذاران به جای اینکه پول را در بازار ارز و سکه هزینه کنند در بازار مسکن دست به تولید بزنند . او از موانعی مانند نبودن زمین مناسب در اختیار سرمایه گذاران ، ایجاد وقفه در پیشرفت مسکن مهر ، پرداخت نشدن وام خرید و وام ساخت و تولید نام برد و اینها را به نوعی تنبیه سرمایه گذار و تولید کننده خواند ، در حالی که در شرایط فعلی که بازار مسکن بارکود مواجه است ، بیشتر نیاز به مشوق و تولید انگیزه وجود دارد . بیگدلی ضمن ابراز نارضایتی از شرایط فعلی و انتقاد از راه اندازی لیزینگ مسکن گفت : « این هنر نیست که لیزینگ راه بیندازیم که جيب بانکها و شرکت های بانکی پر شود . این کار بزرگ ترین ظلم در حق مردم است به این دلیل که ایران از نظر بهره سود بانکی ، باسود حدود ۲۰ و ۳۰ درصد ، جزو کشورهای اول دنیا طبقه بندی می شود که این مسئله به این معنی است که ۲۰ میلیون تومان وام بعد از چند سال ۶۰ میلیون تومان از مردم تحویل گرفته می شود . » بیگدلی معتقد است باید میزان پرداخت تسهیلات افزایش داشته باشد و به تولید کننده وام با سود تک رقمی تعلق گیرد ، در غیر این صورت این شیوه ها را تبعیض آمیز می داند که باعث تخریب اقتصاد می شود . او همچنین می گوید طرح لیزینگ مسکن می تواند تاثیر مثبت داشته باشد اما وقتی مسکن در سبد خرید خانوار ، گران ترین محصول با بالاترین نرخ بهره است ، این موضوع می تواند سر راه تولید کننده سد ایجاد کند.